این مناطق همگی از نظر ذخایر نفت و گاز ثروتمند بوده و برای هر کشوری بعنوان کالایی حیاتی به شمار می آید . از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ ، غرب تجاوز خود به کشورهای مختلف را یکی پس از دیگری آغاز نمود اما توجه به کشورهای مورد هدف آن یک وجه اشتراک را بین تمامی آنها نشان می دهد: نفت .

* عراق

عراق پنجمین کشور دارای ذخایر نفتی در دنیا محسوب می شود . دولت بوش مدعی شد که صدام تسلیحات کشتار جمعی داشته و می تواند تهدیدی برای جهان باشد . همزمان و پیش از آغاز تجاوز ، ایالات متحده پیش نویس قانونی نفتی را برای عراق تصویب کرد که بر اساس آن نفت عراق برای شرکت های غربی اختصاص داده می شد .

طی جنگ تمامی زیرساخت های کشور تخریب شدند ، هزاران عراقی به خاک و خون کشیده شده و میلیونها تن نیز آواره بیابانها و کمپ های مهاجرین شدند . اما حزوه های نفتی به شدت تحت حفاظت قرار داشتند . واشنگتن اکنون اعتراف کرده است که یکی از اهداف حمله به عراق دسترسی به ذخایر نفتی این کشور بوده است .

اگرچه ذخایر نفتی عراق تنها برای غارتگری آمریکا پیش بینی شده بود اما بسیاری از شرکت های نفتی از دیگر کشورهای غربی نیز به عراق سرازیر شدند و این کشور به یکی از اصلی ترین صادرکنندگان نفت به اروپا و آمریکا تبدیل شد . سپس تروریست های داعش در مناطق شمالی این کشور به قدرت رسیده و به تدریج دامنه نفوذ خود را به جنوب و شمال شرق _ در بطن شیعیان و کردهای عراقی _ گسترش دادند . هر یک از این مناطق نیز دارای ذخایر غنی از نفت و گاز هستند .

آیا مداخله اخیر غرب در عراق نیز تنها به منظور کمک های بشردوستانه بوده یا مانند قبل برای تسخیر و قاچاق ذخایر انرژی عراقی ها صورت گرفته است ؟

* لیبی

این کشور بعنوان نهمین کشور ثروتمند نفتی در زمان حکومت معمر قذافی در راس توجه عمومی در سراسر دنیا قرار داشت . وی از درآمدهای این ثروت نفتی برای ارائه تحصیلات و خدمات بهداشتی و درمانی رایگان به لیبیایی ها استفاده می نمود . قذافی همچنین از این طریق از منافع آفریقایی ها از جمله اتحادیه آفریقا و ارائه یک واحد پولی جدید آفریقایی برای جایگزینی با دلار در تجارت های انجام شده بهره می برد .

هنگامیکه شورش هایی در یکی از مناطق نفتی لیبی به راه افتاد ، غرب قذافی را متهم به حمله علیه شهروندان این کشور نمود . سازمان ملل اعلام حالت پرواز ممنوع در لیبی کرد . ناتو بیش از ۹۷۰۰ پرواز نظامی در آسمان لیبی انجام داد که بر اثربمباران های آن هزاران تن کشته ، صدها ساختمان و منزل مسکونی تخریب و  هرج و مرج در سراسر کشور گسترده شد .

ایا حقیقتا تجاوز به لیبی هدفی بشردوستانه داشت یا تنها بهانه ای برای تغییر حکومت در این کشور کنترل ذخایر نفتی آن بود ؟ برای اطمینان ، می توان به چالش هایی که قذافی برای هژمونی آمریکا در آفریقا ایجاد کرده بود ، نگاهی انداخت .

* سوریه

در سوریه تمرکز بر روی ” بشار اسد ” و تلاش وی به منظور آرام نمودن بحران داخلی _ که با مداخله و فتنه گری های غربی عربی ایجاد شده بود _ قرار داشت . ایالات متحده اسد را متهم به استفاده از سلاح شیمیایی علیه مردم خود کرد و برای حمله نظامی مستقیم به خاک سوریه به بهانه اهداف بشردوستانه آماده شد . روسیه میانجی گری در این مساله را بر عهده گرفت و بشار اسد با تخریب تمامی تسلیحات شیمیایی خود موافقت نمود. خیلی زود شواهدی بدست آمد که نشان می داد اظهارات ایالات متحده برای متهم کردن اسد اشتباه بوده و مسئولیت حمله شیمیایی در غوطه شرقی دمشق بر عهده تروریست ها می باشد . با این حال باز هم انگشت اتهام غربی ها بسوی بشار اسد باقی ماند .

اتفاقی باشد یا نه ، اسد در ۲۰۱۱ و اندکی پس از آنکه پیشنهاد انتقال گاز از طریق ایران ، سوریه و عراق به اروپا را پذیرفت . بلافاصله ایالات متحده از یپشنهاد انتقال گاز از مسیر قطر ، عربستان ، سوریه و ترکیه حمایت کرد . هر کدام از این دو پیشنهاد که عملیاتی شوند ، نخستین خط لوله ای خواهد بود که گاز خاورمیانه را به اروپا منتقل می نماید .حامیان مالی این پروژه می توانند درآمدهای فراوانی بدست آورند .

ژئوپلتیک مساله ای کاملا پیچیده است . روسیه ، ایران و چین از دولت سوریه حمایت می کنند . ایالات متحده ، فرانسه و انگلیس نیز از تروریست های به اصطلاح ” میانه رو” حمایت می کنند . قطر و عربستان سعودی وظیفه تامین سرمایه مالی را برای همه گروه های تروریست را بر عهده دارند و ترکیه نیز پایگاه استقرار و آموزش را فراهم می کند . در حال حاضر داعش تهدیدی برای هر دو نوع پیشنهاد انتقال خط لوله انتقال گاز به شمار می اید .

* اوکراین

این کشور که پیشتر بعنوان بخشی از اتحاد جماهیر شوروی به شمار می امد ، دارای جمعیتی متنوع است . در غرب مردم تمایل بیستری به داشتن رابطه با اروپا دارند . برعکس در شرق این کشور جمعیت دارای روابط فرهنگی ، اقتصادی و زبانی بیشتری با روسیه هستند . در این میان کریمه دارای وضعیتی منحصر به فرد است . کریمه ؛ پیش از همه پرسی در این شهر و رای مردم برای پیوستن به روسیه ، بعنوان یک جمهوری خودمختار در اوکراین ادامه میشده است .

دو روایت مختلف حوادث اخیر در اوکراین را تاریک و مبهم ساخته است . آمریکا ، ناتو و اتحادیه اروپا یک داستان را روایت می کنند . آنها اعلام می کنند که ولادیمیر پوتین ، رییس جمهوری روسیه در امور اوکراین مداخله کرده و متهم به آشوب گری و اغتشاش آفرینی در مرزهای خود است . داستان روایت شده از سوی مسکو نیز بر مداخله ایالات متحده در اوکراین به منظور توسعه نفوذ ناتو در راستای استفاده از خط لوله انتقال گاز به غرب تاکید دارد .

*روسیه

روسیه دارای دومین ذخایر عظیم گاز طبیعی در سراسر دنیاست و نیمی از صادرات گازی آن از طریق خط لوله اوکراین به اروپا منتقل می شود . این خطوط لوله برای اوکراین ، روسیه و اروپا حائز اهمیت است . نیمی از درآمدهای مسکو حاصل فروش نفت و گاز خود از این طریق است . درآمدهای قابل توجهی نیز از طریق پرداخت هزینه های حمل و نقل به اوکراین عاید کیف می شود . تعداد زیاید زا کشورهای اروپایی نیز تمامی یا بخش اعظمی از مصارف گازی خود را از روسیه تامین می کنند .

اکنون اوکراین به یک مسیر تزانزیتی غیرقبال اعتماد تبدیل شده است چرا که پرداخت های خود را در درازمدت ارائه داده و مشکلاتی نیز در تحویل محموله های انرژی دارد . روسیه برای تنوع در انتقال گاز خط لوله ای را در طول دریای بالتیک راه اندازی کرد که ازاین طریق گاز به آلمان منتقل می شد . مسکو همچنین جریان جنوبی گاز را از طریق خط لوله ای در دریای سیاه به بلغارستان و اروپای مرکزی فرستاد . کمیسیون اروپا در ژوئن ۲۰۱۴ درباره روند ساخت و ساز این خط لوله ابراز نگرانی و برای توقف آن مداخله نمود .

در این میان ، اتحادیه اروپا از پروژه خط لوله دیگری _ کریدور گاز جنوب _ حمایت کرد که گاز آذربایجان را از طریق گرجستان و ترکیه به اروپا منتقل می نماید . در دسامبر ۲۰۱۴ روسیه این پروژه را لغو و پروژه جایگزینی را با ابعاد مشابه قبلی مطرح نمود که در آن گاز از طریق دریای سیاه و ترکیه به مرزهای یونان تحویل داده می شود . از آنجایی که ترکیه متعلق به اتحادیه اروپا نیست این جریان در قوانین اتحادیه اروپا قرار ندارد و روند انتقال گاز به کشورهای اروپایی دچار اختلال شده است .

* ایران

ایران یک غول نفتی محسوب می شود چرا که دارای بزرگترین ذخایر گازی جهان و چهارمین کشور نفت خیز در سراسر دنیا می باشد . اقتصاد این کشور اکنون تحت تاثیراتی از کاهش بهای نفت و همچنین تحریم های غربی قرار دارد . در سال ۲۰۰۲ ، جورج بوش رییس جمهور وقت آمریکا مدعی شد که ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای تلاش می کند . بازرسی های متعدد و بی شماری از سوی ماموران آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام گرفت اما هیچیک نتوانست مدرکی برای اثبات این ادعا بیابد .

ارزیابی های اطلاعاتی آمریکا نیز مهد تائیدی بر این بازرسی ها بود . با وجود این ، دولت های غربی ترجیح دادن با نادیده گرفتن این همه شواهد محکم بر روشن بودن فعالیت های هسته ای صلح آمیز در ایران تحریم هایی شدید بر ضد تهران اعمال کنند . سوال اینجاست که منابع نفتی ایران درمحاسبات ژئوپلتیکی چگونه شکل دهی شده است ؟

* افغانستان

این کشور بعنوان چهارمین کشور با ذخایر غنی گازی دارای مرزهایی طولانی با جمهوری اسلامی ایران است . صادرات گاز ترکمنستان از شمال به روسیه و از آنجا به اروپا ، سراسر آسیای مرکزی و چین منتقل می شود . سالهاست آمریکا تلاش می کند خط لوله ای را راه اندازی کند تا از طریق آن گاز را از ترکمنستان ، به افغانستان ، پاکستان و سپس هند منتقل نماید . در عین حال ، واشنگتن مخالفت های شدیدی با انتقال گاز از طریق ایران به پاکستان دارد .

افغانستان پلی به آسیای مرکزی به شمار می آید . نیروهای آمریکایی و ناتو به تازگی قرارداد امنیتی خود با کابل را به امضا رساندند که بر اساس آن نظامیان غربی باز هم این اجازه را خواهند داشت که در پایگاه های خود در شهرهای افغانستان مستقر بمانند . آیا این نیروها وظیفه محافظت از خط لوله انتقال گاز _ مورد نظر واشنگتن _ را که از افغانستان می گذرد ، بر عهده دارند ؟

بدیهی است که نفت نیرویی حیاتی برای اقتصاد مدرن محسوب می شود . کنترل و دسترسی به این کالای باارزش برای بسیاری از کشورها دارای اهمیت می باشد . اما مسائل مربوط به آن همواره در سایه باقی می ماند و هرگز از زبان سیاستمداران غربی و هم پیمانان آن عنوان نمی شود . جنگ های مدرن مرگ و نابودی را بوجود می آورند تا بااستفاده از آنها قدرت های امپریالیسمی به خواسته های جاه طلبانه خود دست یابند .