پایگاه خبری آوای ورزقان پایگاه خبری آوای ورزقان
سابقه تاریخی
شهرستان ورزقان سابقاً از بخش‌های شهرستان اهر بود که در دهه ۶۰ و در تقسیمات جدید کشوری تجزیه و بخشی از منطقه دیزمار (دیزمار غربی) به مرکزیت سیه‌رود از آن جدا و به جلفا ملحق شد. دهستان خواجه به بخش ارتقا یافته و به همراه دهستان مواضع‌خان به هریس پیوست. شهرستان ورزقان به دلیل قرار گرفتن در منطقه زیبای قره‌داغ، دارای مناظر بدیع و بکر طبیعی و آثار تاریخی است که ویژگی‌های خاصی به طبیعت ورزقان بخشیده و این شهرستان را به یکی از قطب‌های گردشگری تبدیل کرده است.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان ورزقان با وسعت ۲۳۶۸ کیلومتر مربع (۵٫۲ درصد مساحت استان) در ۷۵ کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستان‌های کلیبر و جلفا، از سمت شرق با شهرستان اهر، از سمت غرب با شهرستان مرند و از سمت جنوب با شهرستان‌های هریس، تبریز و شبستر هم‌مرز است.
تقسیمات کشوری
طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان ورزقان دارای دو بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستان‌های ازومدل جنوبی، ازومدل شمالی، بکرآباد و سینا) و خاروانا (شامل دهستان‌های دیزمار مرکزی، جوشین و ارزیل)، دو نقطه شهری به نام‌های ورزقان و خاروانا و ۱۶۳ آبادی می‌باشد.
جمعیت
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰، جمعیت شهرستان ورزقان در حدود ۴۵۷۰۸ نفر (۱٫۲ درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان ۵۳۸۵ نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان ۶۷۵۸ نفر و جمعیت روستایی آن ۳۸۹۵۰ نفر و تعداد خانوار آن ۱۲۲۴۴ خانوار است.
اقلیم و آب و هوا
آب و هوای ورزقان در تابستان معتدل تا گرم و در زمستان سرد و یخبندان و پربرف است. به طور کلی ورزقان منطقه‌ای کوهستانی است و اطراف آن را کوه‌های آق‌داغ، مشکعنبر، کامتال، جوشون، جله‌داغ، ایری‌داغ، کیامکی، خاروانا و پیرسقا فرا گرفته‌اند. همین امر سبب شده تا کشاورزی و دامداری در این شهرستان رونق بیشتری داشته باشد، به گونه‌ای که همه ساله ورزقان در فصل تابستان شاهد حضور دام‌های عشایر قره‌داغ است.
وضعیت اقتصادی
با توجه به وجود رودخانه‌های دایمی و فصلی متعدد، تولیدات متنوع زراعی از جمله تولید حبوبات و گندم، تولید حدود ۱۰ درصد میوه‌های نیمه گرمسیری استان (انار و انجیر)، پتانسیل مناسب جهت دامپروری و آبزی‌پروری و زنبورداری، جنگل‌های ارسباران با فلور غنی و ذخیره ژنتیکی بالا، وجود دومین معدن بزرگ مس کشور، وجود ۴۰ کانسار و ۱۹ اندیس، استخراج ۳۵ درصد مرمریت استان، اختصاص ۷۸ درصد کل سرمایه‌گذاری در معادن استان به معادن شهرستان، اولویت سرمایه‌گذاری در شهرستان ورزقان را در بخش‌های گردشگری،توسعه معادن و فعالیت‌های وابسته به آن و توسعه کشاورزی قرار داده است. این شهرستان با قرار گرفتن بر روی کمربند آلپ ـ هیمالیا دارای اندیس‌های متعدد مس و عناصر فلزی دیگر نظیر سرب، روی و آهن می‌باشد. کانسار مس سونگون که در شمال ورزقان قرار گرفته است، بزرگترین اندیس مس در شمال‌غرب ایران و یکی از بزرگترین کانسارهای مس دنیا بوده و قابل مقایسه با معادن بزرگ دنیا مانند بینگهام در آمریکا و چوکی‌کوماتا در شیلی است. فاصله این معدن از تبریز ۱۳۰ کیلومتر و از ورزقان ۲۵ کیلومتر بوده و در مجاورت روستای سونگون واقع است. معدن مس سونگون در یک منطقه کوهستانی با متوسط ارتفاع ۲۰۰۰ متر بالای سطح دریا واقع شده است. کانی‌سازی اصلی کانسار شامل کانی‌های مس و مولیبدن بوده و ذخیره احتمالی آن حدود ۴۷۰ میلیون تن و ذخیره ممکن حدود ۶۰۰ میلیون تن برای کانسار تخمین زده شده که در مجموع کل ذخایر قطعی، احتمالی و ممکن در محدوده کانسار سونگون حدود ۷٫۱ میلیارد تن سنگ مس با عیار ۶۲ گرم بر تن است و بدین ترتیب معدن مس سونگون دارای ذخیره احتمالی و قطعی بالایی نسبت به معدن مس سرچشمه کرمان است. مجتمع مس سونگون به تنهایی ۳ درصد ذخایر مس جهان را در اختیار دارد. در سال‌های اخیر با توسعه صنایع تبدیلی مس در منطقه ظرفیت بسیار بالایی از جهت صنعتی برای منطقه ورزقان فراهم شده است.
نقاط تاریخی و دیدنی
منطقه گردشگری چیچکلی (در ۳۵ کیلومتری شمال غرب ورزقان)، مسجد جامع خاروانا (مربوط به به سده‌های ۶ و ۷ هجری قمری)، خانه امیر ارشد یا داش‌ساختمان(در ۱۲ کیلومتری غرب ورزقان)، کتیبه میخی سقندل (در ۵ کیلومتری ورزقان )، آبشار گل‌آخور (با ارتفاع ۱۲ متر)، قلعه تاریخی جوشین (در ۲۶ کیلومتری غرب ورزقان (به احتمال زیاد مربوط به زمان مادها)، امامزاده سیدخلیل جوشین، گنبد الله‌الله (مربوط به اواخر دوره ایلخانان مغول تا صفویه)، روستای آستمال (با قدمت چند هزار ساله)، روستای کرینگان (که اهالی آن به زبان تاتی صحبت می‌کنند)، تپه داش‌باشی یا ارمنی گوللویی، قلعه کندی‌بولاغ، قلعه داشی، قلعه اژدها داشی، گورستان سقای، قلعه سرخه دیزج و تپه الله‌لو (همگی با قدمت هزاره اول قبل از میلاد)
